Türkiye’de 2 yıldır seralarda görülen ve domates fidelerine ziyan veren “Domates Kahverengi Meyve Buruşukluk Virüsü”ne karşı TÜBİTAK, Akdeniz Üniversitesi ve Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi iş birliğiyle sağlam tohum üretildi.
VİRÜS, 2019’DAN SONRA TÜRKİYE’DE GÖRÜLMEYE BAŞLANDI
Birinci olarak 2014’te Ürdün ile İsrail’de ortaya çıkan, 2019’dan sonra da Türkiye’deki seralarda domates fidelerinin çürümesine neden olarak üretimi olumsuz etkileyen virüse karşı TÜBİTAK, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Anamas Tohum Ar-Ge Merkezi iş birliğinde sağlam bitki geliştirilmesi için çalışma başlatıldı.
Yaklaşık 2 yıldır moleküler viroloji laboratuvarında DNA bazlı yapılan çalışmalar sonucunda virüse güçlü, daha sağlıklı domates üretimini sağlayacak yerli tohum üretildi.
Tohumlar, deneme maksatlı olarak virüsün ağır görüldüğü seralara dikildi ve kaliteli eserlerin yetişmesi sağlandı.
DNA BAZDA GÜÇLÜ CİNS GELİŞTİRİLDİ
Ağır olarak domates fidelerinde görülen virüsün çok tehlikeli ve bulaş yüzdesinin yüksek olduğunu belirten Fidan, virüsün her şeyle taşınabildiğini kaydetti.
”DNA PARMAK İZİ METODUYLA ÇALIŞMA YAPTIK”
Virüse karşı sağlam bitki çalışmasına başladıklarını anlatan Fidan, şunları söyledi:
“Bitkide DNA parmak izi sistemiyle çalışma yaptık, annesi mi güçlü yoksa babası mı? Ne kadar sağlam ya da bir kaç tane dayanıklılık düzeneği var ise bunlar hangileri? halinde çağdaş aletlerle genetik tabanlı bir araştırma yaptık.
Güçlü bulduğumuz sınırları, klasik testlerle doğrulamasını yaparak, klasik ıslah usulleriyle tolerant domates tohumunu geliştirdik ve çiftçimizin kullanımına sunduk.”
”EN FAZLA DOMATESE ZİYAN VERİYOR”
Fidan, çalışmanın genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) sınıfında olmadığını vurguladı.
”TAMAMEN DOĞAL ÜRÜNLER”
Vakit zaman DNA bazlı yapılan çalışmaların GDO’lu üzere algılandığını tabir eden Fidan, “Yaptığımız çalışmalar genetiği değiştirilmiş organizmalar değil. DNA’sında bir oynama yapmadan yani GDO’lu eser sınıfına sokmadan yapılmış büsbütün doğal eserler.” dedi.
”TESCİLİ ALINDIKTAN SONRA TİCARETİ YAPILACAK”
Üreticilerin virüsle ilgili şikayetleri üzerine bu türlü bir çalışmaya başladıklarını lisana getiren Kasapoğlu, şunları kaydetti:
“Domates havuzundaki çizgilerde testler yapılarak virüse karşı güçlü sınırları tespit ettik. Bu sınırları elimizdeki öteki nitelikli domates çizgileri ile melezlenmesi sonucunda birinci hibrid adaylarını belirledik. Bunları da virüsün ağır görüldüğü hem ülkemizde hem de yurt dışındaki yerlerde denemelere tabi tuttuk. Arazi kurallarında da çeşitlerimizin virüse karşı güçlü olduğunu gördük.”
Kasapoğlu, virüse tolerant çeşidin yaygınlaşmasıyla domates tarımının daha sürdürülebilir hale geleceğini tabir etti.
Tohumların tescilini alıp, üreticilerin kullanımına sunacaklarını aktaran Kasapoğlu, “İtalya, İspanya, Meksika, ABD, Ortadoğu ülkelerine tohumlarımızı göndermeye başladık, şu anda deneme manasında gidiyoruz, tescili alındıktan sonra ticareti yapılacak.” diye konuştu.
Ensonhaber
