Fehmi Koru*
Evvel senaryoyu yazayım:
‘‘Ukrayna’nın ülkeyi işgal eden Rus ordusu karşısında en zayıf direnme noktası, uçaklardan üzerlerine yağdırılan füzeler… Ukrayna’nın elinde Rus imali S-300 savunma sistemi var, lakin sistem hem eski hem de yetersiz; S-400 olsa direniş düşürülecek Rus uçaklarıyla fevkalade kuvvet kazanır… S-400 füze savunma sistemi kimde var? Türkiye’de.. Rusya’dan satın aldığı S-400 sistemi Türkiye’nin başının kederi. İstese de kullanamıyor.. En uygunu onu Ukrayna’ya göndermek; nasıl olsa ABD buna yardımcı da olur. Sonrasında, ABD Türkiye’ye bu yüzden koyduğu ambargodan vazgeçtiği üzere, S-400 yerine daha evvel ayak sürüdüğü Patriot sistemini de gönderebilir.. Ayrıyeten, üretim ortağı olduğu, parasını da ödediği halde Türkiye’ye uygulanan S-400 ambargosu yüzünden konulan F-35 jetleri üzerindeki mahzuru de kaldırıverir ABD…’’
Senaryoyu nasıl buldunuz?
‘Bir koyup üç almak’ diye ben buna derim işte.
Yanlış anlaşılmaması için çabucak uyarayım: Üstte yazdığım senaryo bana ilişkin değil. ABD’nin bilhassa iş dünyasına hitap eden tiraj şampiyonu gazetesi Wall Street Journal’da Paul Kolbe imzasıyla çıkan ‘‘Türkiye’nin Rusya’dan aldığı füzeler Ukrayna’yı savunabilir’’ başlıklı makaleden motamot aktardım.
Kalbe o denli sıradan biri değil. 25 yıl CIA ismine alanda çalışmış. Artık de Harvard Üniversitesi’ne bağlı bir merkezin (Belfer Center for Science and International Affairs) başında.
Makalede Ukrayna’nın elindeki S-300’lerden Türkiye üzere NATO ülkesi olan Bulgaristan, Yunanistan ve Slovakya’da da bulunduğu vurgulanıyor. Onlar gönderebilirler, ancak ellerindeki çağı geçmiş bir sistem ve esasen ondan Ukrayna’da da var. Ukrayna’nın muhtaçlığı olan uzun menzilli, yüksek gayelere tırmanabilen hava savunma sistemi. Yani S-400.
[‘‘Neden ABD Patriot füze savunma sistemini direkt Ukrayna’ya göndermiyor da Türkiye’nin elindeki S-400’ü göndermesi gerekiyor’’ sorusunun yanıtı makalede yok.]
Kolbe yazısını şöyle tamamlıyor:
‘‘Türkiye elindeki S-400’leri Ukrayna’ya vermekle Ukrayna’ya, NATO’ya, ABD’ye ve kendisine yeterlilik yapar; tek ziyan Rusya’ya verilmiş olur. NATO içerisinde ihtilafa yol açmak için Türkiye’ye sattığı kendi imali S-400’lerin Ukrayna kentlerini bombalayan Rus jetlerini düşürmek emeliyle kullanılması şairane bir adalet olacaktır.’’
Evet, motamot o denli, ‘şairane adalet’…
Saçma mı geldi, okuyunca etrafı rahatsız edecek derecede güldünüz mü?
Gülmeyin.
Çatışmalar Ukrayna’da oluyor, Ruslar Ukrayna kentlerini harap ediyor, Ukraynalılar ölüyor, fakat bu lokal bir savaş değil. Geriye çekilip gelişmeye geniş açıdan baktığımızda bir tarafında uzak bir ülkenin varlığını çabucak farkedebiliyoruz: Amerika’nın… Onun çabucak yanıbaşında Avrupa Birliği ülkeleri var. NATO genel sekreteri çatışmalar başlar başlamaz ‘‘Bu bir Avrupa savaşı’’ tespitinde bulunmuştu.
Ukraynalılar, buna nazaran, Avrupa -bir dereceye kadar da ABD- ismine savaşıyorlar…
Yeni dünya nizamı
Geçen yüzyılda Avrupa’da çıkan her savaş sonrasında bir ‘yeni dünya düzeni’ ile tanışılmıştır.
Birinci savaş olan Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) sonrasında muhakkak başlı imparatorluklar yerlerini ulus devletlere bırakmış, Osmanlı İmparatorluğu hudutlarından 20’den fazla bağımsız ülke çıkmıştı.
Daha sonraki Avrupa savaşı olan İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) akabinde, milyonlarca cana mal olan çapta çatışmaların bir sefer daha yaşanmaması münasebeti kullanılarak oluşturulan yeni ‘yeni dünya düzeni’ ihtilafları müzakerelerle çözmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler sistemini getirmişti.
Sonraları Afganistan’da ve Ortadoğu’da savaşlar çıksa da, Avrupa sıcak çatışmaların dışında kaldığı için olacak, çok istense de onların akabinde yeni bir ‘yeni dünya düzeni’ ile karşılaşılmadı.
Ukrayna ile galiba bir defa daha farklı bir dünya tertibi kapımızda.
Bazıları ‘‘Yeniden iki kutuplu dünya olacak’’ görüşünde. Olabilir natürel; lakin Ukrayna’da kısa müddette sonuç alabilseydi Rusya, bu daha kolay olabilirdi. Meğer tam karşıtı oldu: En son sistem silahlara sahip olduğu bilinen, işgal gücü olarak Ukrayna’ya 65 km uzunluğunda tanklarla saldırabilen Rus ordusu 25 gündür Kiev’e varamadı.
En son bu türlü bir durumla ‘Soğuk Savaş’ yıllarında karşılaşılmıştı. ABD ile askeri açıdan eş güçte olduğu sanılan Sovyetler Birliği, Afganistan’daki sistemsiz savaşta (1979-1989) mahallî direniş karşısında çaresiz kalmıştı.
On yıl süren işgal Rus ordusunun hezimeti ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla sona ermişti.
Putin Rusyası ve Biden ABD’sinin sonuncu gayeleri
Rus ordusunu Ukrayna’ya gönderen Vladimir Putin’in sonuncu maksadının yüzyıllar uzunluğu Moskova’da karar süren Çarlar ile 70 yıla yakın Sovyetler Birliği’ni yöneten takımların gayelerinden farksız olduğu ortada: Ukrayna üzerinden ‘yakın çevre’ bildiği bölgedeki ülkelere ‘‘Bizimle birlikte olmazsanız akıbetiniz bu’’ bildirisini vermek…
Bu ileti verilebildi mi Ukrayna’da?
ABD ve müttefikleri de, Rusya-Putin tarafından açılmış bu yolu bir diğer kesin emeli gerçekleştirmek için kullanıyor mudur?
Ukrayna’da ülkesini batağa saplamış manzarası yüzünden gücünü yitirmiş Vladimir Putin’le dişleri sökülmüş zayıf bir Rusya’ya tahammül etmek yahut Putin’in pozisyonunu kaybetmesiyle yandaş hale gelmiş Rusya’yı yanlarına çekmek…
Olağan fonksiyonsuz kaldığı için değersizleşen NATO’yu diriltmek de bir yan beklenti olabilir.
Ya Türkiye’nin durumu?
Makaleden önümüzdeki periyot için Türkiye’ye biçilen rolün izleri alınabiliyor.
İsrail cumhurbaşkanı, Yunanistan başbakanı, Birleşik Arap Emirlikleri veliahtı şu yakınlarda Türkiye’den geçti. Ülkemiz son gelişmelerde merkezi rol oynar görünüyor. Rusya’ya tam karşı çıkılmıyorsa da galiba artık bu duruma bir son verilmesi bekleniyor.
Makaleyi ben bu türlü okudum.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
